Şizofreni Nedir? Şizofreni Belirtileri Nelerdir?
Şizofreni, dünyanın yüzde birinden daha azını etkileyen kronik bir beyin hastalığıdır.
Şizofreni aktif olduğunda, semptomlar sanrılar, halüsinasyonlar, düzensiz konuşma, düşünme güçlüğü ve motivasyon eksikliğini içerebilir.
Bununla birlikte, tedavi ile şizofreni semptomlarının çoğu büyük ölçüde iyileşecek ve tekrarlama olasılığı azaltılabilir.
Şizofreninin tedavisi olmasa da, araştırmalar yenilikçi ve daha güvenli tedavilere yol açmaktadır.
Uzmanlar ayrıca genetik çalışarak, davranışsal araştırmalar yaparak ve beynin yapısına ve işlevine bakmak için gelişmiş görüntüleme kullanarak hastalığın nedenlerini çözüyorlar. Bu yaklaşımlar, yeni ve daha etkili şizofreni tedavileri vaat ediyor.
Şizofreninin karmaşıklığı, hastalık hakkında neden yanlış anlamaların olduğunu açıklamaya yardımcı olabilir.
Şizofreni, bölünmüş kişilik veya çoklu kişilik anlamına gelmez. Şizofreni hastalarının çoğu, genel nüfustaki insanlardan daha tehlikeli veya şiddetli değildir.
Toplumdaki sınırlı akıl sağlığı kaynakları evsizliğe ve sık hastaneye yatışlara yol açabilirken, şizofreni hastalarının evsiz kalması veya hastanelerde yaşaması yanlış bir kanıdır.
Şizofreni hastalarının çoğu, aileleriyle, grup evlerinde veya tek başlarına yaşıyor.
Araştırmalar şizofreninin kadınları ve erkekleri oldukça eşit şekilde etkilediğini ancak erkeklerde daha erken bir başlangıç olabileceğini göstermiştir. Fiyatlar dünya çapında benzer.
Şizofreni hastalarının, büyük ölçüde kalp hastalığı ve diyabet gibi birlikte meydana gelen yüksek tıbbi durum oranları nedeniyle genel nüfustan daha genç ölme olasılığı daha yüksektir.
Şizofreni Semptomları Nelerdir?
Şizofreni aktif olduğunda, kişinin gerçek ve gerçek olmayan deneyimler arasında ayrım yapamadığı dönemler ile karakterize edilebilir.
Herhangi bir hastalıkta olduğu gibi şizofreni semptomları şiddeti, süresi ve sıklığı değişebilir; ancak şizofreni hastalarında şiddetli psikotik semptomların görülme sıklığı, kişi yaşlandıkça genellikle azalır.
İlaçları reçete edildiği şekilde almama, alkol veya yasadışı uyuşturucu kullanımı ve stresli durumlar semptomları artırma eğilimindedir. Şizofreni belirtileri üç ana kategoriye ayrılır:
- Pozitif semptomlar: (anormal şekilde mevcut olanlar) Halüsinasyonlar, örneğin sesleri duymak veya var olmayan şeyleri görmek, paranoya ve abartılı veya çarpıtılmış algılar, inançlar ve davranışlar.
- Negatif belirtiler: (anormal şekilde yok olanlar) Planları başlatma, konuşma, duygu ifade etme veya zevk bulma becerisinde bir kayıp veya azalma.
- Düzensiz semptomlar: Karışık ve düzensiz düşünme ve konuşma, mantıksal düşünme ile ilgili sorunlar ve bazen tuhaf davranış veya anormal hareketler.
Biliş, şizofrenide etkilenen ve dikkat, konsantrasyon ve hafıza ile ilgili sorunlara ve eğitim performansının düşmesine yol açan başka bir işlevsellik alanıdır.
Şizofreni semptomları genellikle ilk olarak erken yetişkinlikte ortaya çıkar ve bir teşhisin konması için en az altı ay sürmesi gerekir.
Erkeklerde şizofreni, genellikle ilk semptomları onlu yaşlarının sonlarında veya 20’li yaşların başında yaşarken, kadınlar da şizofreni hastalığın ilk belirtilerini 20’li yaşlarında ve 30’lu yaşların başında gösterme eğilimindedir.
Sorunlu ilişkiler, kötü okul performansı ve azalan motivasyon dahil olmak üzere daha ince işaretler daha erken ortaya çıkabilir.
Bununla birlikte, bir şizofreni teşhisi konulmadan önce, bir psikiyatrist madde kötüye kullanımı veya semptomları şizofreniyi taklit eden diğer nörolojik veya tıbbi hastalıkları dışlamak için kapsamlı bir tıbbi muayene yapmalıdır.
Şizofreni ile Rehabilitasyon ve Yaşam
Şizofreni tedavisi, şizofreni hastalarının çoğunun son derece üretken ve ödüllendirici bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir.
Diğer kronik hastalıklarda olduğu gibi, bazı hastalar son derece iyi durumdayken diğerleri semptomatik olmaya devam eder ve desteğe yardıma ihtiyaç duyar.
Şizofreni semptomları kontrol altına alındıktan sonra, çeşitli terapi türleri insanların hastalığı yönetmelerine ve yaşamlarını iyileştirmelerine yardımcı olmaya devam edebilir.
Terapi ve psikososyal destekler, insanların sosyal becerileri öğrenmelerine, stresle başa çıkmalarına, nüksün erken uyarı işaretlerini belirlemelerine ve remisyon dönemlerini uzatmalarına yardımcı olabilir.
Şizofreni tipik olarak erken yetişkinlikte ortaya çıktığı için, bozukluğu olan bireyler genellikle yaşam yönetimi becerilerini geliştirmeye, mesleki veya eğitimsel eğitimi tamamlamaya ve bir iş sahibi olmaya yardımcı olmak için rehabilitasyondan yararlanır.
Örneğin, destekli istihdam programlarının şizofreni hastalarının kendi kendine yeterlilik kazanmalarına yardımcı olduğu bulunmuştur. Bu programlar, ağır akıl hastalığı olan kişilere toplumda rekabetçi işler sağlar.
Şizofreni ile yaşayan birçok insan için aile desteği, sağlıkları ve refahları için özellikle önemlidir. Ailelerin kendilerinin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi de esastır.
İyimserlik önemlidir ve hastalar, aile üyeleri ve akıl sağlığı uzmanlarının, birçok hastanın olumlu bir hastalık seyri olduğunu, zorlukların sıklıkla ele alınabileceğini ve hastaların tanınması ve desteklenmesi gereken birçok kişisel gücü olduğunu söylemek gerekir.